مطالعه ی تغییرات کمی پروتئینهای محلول و متابولیتهای ثانویه برگ و پروتئینهای ذخیره ای بذر ارقام سویا( glycine max l.) درواکنش به تنش خشکی

به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر برخی خصوصیات فیزیولوژیک پنج ژنوتیپ سویا، یک آزمایش به صورت گلدانی در فضای باز در اردیبهشت 1388 در دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه به اجرا درآمد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. تیمارها در این آزمایش عبارت بودند از پنج ژنوتیپ سویا (glycine max l. williams, clark, m7, m9 & l17) و تنش خشکی شامل سه سطح تنش خشکی بصورت شاهد (آبیاری کامل)، قطع آبیاری در مرحله چهاربرگی(تنش رویشی) و از ظهور اولین غلاف ها تا رسیدگی فیزیولوژیک (تنش زایشی) بودند. هدف این پروژه ارزیابی شاخص های مولکولی و فیزیولوژیکی و متابولیکی مقاومت به خشکی در پنج ژنوتیپ سویا است که این شاخص ها شامل : محتوای رطوبت نسبی، کلروفیل کل، a و b ، کلروفیل فلورسانس، هدایت روزنه ای پرولین، قندهای محلول، پروتئین محلول در برگ و ذخیره ای در بذر ، الکتروفورز پروتئین ها و تشکیل باندها، سدیم و پتاسیم در شرایط تنش کم آبی در دو مرحله رشد رویشی و ظهور غلاف و مقایسه آن با شاهد است. نتایج نشان داد که تنش خشکی در مراحل رشدی مورد نظر موجب کاهش محتوای رطوبت نسبی، کلروفیل، کلروفیل فلورسانس، هدایت روزنه ای و سدیم برگ در ژنوتیپ های سویا گردید. همچنین تنش خشکی باعث افزایش پرولین، قندهای محلول و پتاسیم برگ در مراحل تنشی شد. با توجه به وجود همبستگی مثبت میان محتوای رطوبت نسبی، کلروفیل، کلروفیل فلورسانس و هدایت روزنه ای برگ ، پایین آمدن پتانسیل آب برگ بر اثر قطع آبیاری، موجب کاهش آنها و در نتیجه کاهش بازده فتوسنتزی می گردد،که نتیجه آن کاهش رشد گیاه تنش دیده نسبت به شاهد بود. اعمال تنش خشکی، ژنوتیپ های سویا را در مرحله ظهور غلاف نسبت به مرحله رویشی از لحاظ تغییرات کمی پروتئین ها بیشتر تحت تاثیر قرار داده و عکس العمل بین ژنوتیپ ها نسبت به تنش آبی در مراحل مختلف رشد می تواند متفاوت از هم باشد. همچنین تنش خشکی موجب کاهش پروتئین های محلول برگ نسبت به گیاهان شاهد شد. همچنین تنش خشکی بر کیفیت پروتئین های بذور و وضعیت آنها در جهت حذف و یا تحلیل بعضی از باندها در تیمارهای تنشی و همچنین باعث ظهور دیگری از باندها در تیمارهای تنش دیده شد. کلمات کلیدی : تنش خشکی ، صفات فیزیولوژیک، پروتئین های محلول، باندهای پروتئینی و سویا.